රික්ත බෝම්බ සහ රුසියාව යුක්රේනයට එරෙහිව ඒවා භාවිතා කලා ද?

තර්මොබැරික් ආයුධ, සමහර විට රික්ත බෝම්බ ලෙස හැඳින්වේ, වේගයෙන් ප්‍රසාරණය වන ගිනි බෝලයක් නිර්මාණය කිරීම සඳහා ලෝහ කුඩු භාවිතා කරයි. ජාත්‍යන්තර නීතිය යටතේ, ඒවා භාවිතා කළ යුත්තේ හමුදා ඉලක්කවලට එරෙහිව මිස සිවිල් වැසියන්ට නොවේ.

එක්සත් රාජධානියේ ආරක්ෂක අමාත්‍යාංශයට අනුව, රුසියාව යුක්රේනයට එරෙහිව තාප රොකට් භාවිතා කරන TOS-1A ආයුධ පද්ධතිය භාවිතා කර ඇති බව තහවුරු කර ඇත.

වාර්තා වී ඇති අතිශය විනාශකාරී තාපගතික අවි භාවිතා කිරීමත් සමඟ යුක්රේනය වෙත රුසියානු ආක්‍රමණය උත්සන්න වෙමින් පවතින බව පෙනේ. මෙය තහවුරු කර නැතත්, එක්සත් ජනපදයේ යුක්රේන තානාපති ඔස්කානා මාකරෝවා පෙබරවාරි 28 වන දින වාර්තාකරුවන්ට පැවසුවේ රුසියාව මෙම ආයුධ භාවිතා කරන බවත් අන්තර්ජාලය ඔස්සේ පළ කරන ලද පින්තූර ගණනාවක් රුසියානු රික්ත බෝම්බ විදින වාහන පෙන්වා ඇති බවත්ය.

නෙදර්ලන්තය පදනම් කරගත් සාම සංවිධානයක් වන PAX හි උපදේශකයෙකු වන Marc Garlasco ට අනුව ජනාකීර්ණ ප්‍රදේශවල මෙම ආයුධ භාවිතා කිරීම ජාත්‍යන්තර මානුෂීය නීතිය උල්ලංඝනය කිරීමක් වනු ඇත .

සාමාන්‍ය අධි පුපුරණ ද්‍රව්‍ය යනු පිපිරවීමේදී කැඩී බිඳී ශක්තිය මුදාහරින අණු වේ. ඊට ප්‍රතිවිරුද්ධව, තර්මොබැරික් පුපුරණ අවි සාමාන්‍යයෙන් වාතයේ දැවෙන ලෝහ කුඩු ඇතුළත් වන අතර පුපුරන ද්‍රව්‍ය සමඟ ප්‍රතික්‍රියාව පිටතට අඛණ්ඩව සිදු වන විට එහි ප්‍රමුඛ දාරයේ කම්පන තරංගයක් සහිත, තීව්‍ර වේගයෙන් ප්‍රසාරණය වන ගිනි බෝලයක් නිපදවයි.

ආරම්භක පිපිරීමෙන් පසු අඩු පීඩන කලාපයක් පිපිරුම් ස්ථානය දෙසට නැවත උරාබීම නිසා තර්මොබැරික් අවි සමහර විට රික්ත බෝම්බ ලෙස හැඳින්වේ. මෙම තෙරපුම් ආචරණය ගොඩනැඟිලි ආදී ව්‍යුහයන්ට බෙහෙවින් හානිදායක විය හැකි නමුත්, තර්මොබැරික් පිපිරීම් මෙතරම් විනාශකාරී වීමට ප්‍රධාන හේතුව දිගුකාලීන බාහිර පීඩන තරංගයයි.

මෙය අධි පුපුරණ ද්‍රව්‍ය මගින් නිපදවන කෙටි ස්පන්දනයට වඩා බෙහෙවින් භයානක වන අතර මෙමඟින් ඇති කරන පීඩන තරංගයට, සාමාන්‍යයෙන් පෙනහළුවල සියුම් ගර්ත විනාශ කළ හැකි හෝ වින්දිතයන් බාහිර හානිවල කිසිදු සලකුණක් නොමැතිව මිය යා හැකිය.

යුක්රේන සිවිල් වැසියන් විසින් පළ කරන ලද පින්තූරවලින් පෙනී යන්නේ රුසියාව විසින් TOS-1 Buratino, තර්මොබැරික් යුධ හිස් සහිත රොකට් 24 කින් සමන්විත යුධ වාහනයක් යොදවා ඇති බවයි. TOS-1 එකකින් නිකුත් වන එක් උණ්ඩයක් මීටර් 200 ත් 300 ත් අතර ප්‍රදේශයක් ආවරණය කරයි.

“සිරියාවේ නගර සහ නගරවලට එරෙහිව තර්මොබැරික් අවි භාවිතා කිරීම පිළිබඳ වාර්තාවක් රුසියාව සතුව ඇත, එය පුලුල්ව පැතිරුණු සිවිල් ජන හානියක් සිදු කරයි,”

සිවිල් ප්‍රදේශවලට පුපුරණ ද්‍රව්‍යවල බලපෑම අධ්‍යයනය කළ ගාර්ලස්කෝ පවසයි. නිදසුනක් වශයෙන්, නැගෙනහිර ගූටා හි මාර්ගෝපදේශ රහිත තාප රොකට් භාවිතා කරමින් රුසියානු ප්‍රහාර නිසා 2018 දී සිවිල් වැසියන් දුසිම් ගනනක් මිය ගිය බව වාර්තා වේ. ගාර්ලස්කෝ පවසන්නේ ජාත්‍යන්තර මානුෂීය නීතියෙන් අදහස් කරන්නේ අවි ආයුධ සාමාන්‍ය ජනතාවට එරෙහිව නොව, මිලිටරි ඉලක්කවලට එරෙහිව භාවිතා කළ යුතු බවයි.

“TOS-1 නගරයක නීත්‍යානුකූලව භාවිතා කරන්නේ කෙසේද යන්න තේරුම් ගැනීමට අපහසුය” යනුවෙන් ගාර්ලස්කෝ පවසයි. ඔහු එම වාහනය හඳුන්වන්නේ “මාර්ග මත යුධ අපරාධයක්” යනුවෙනි.

බටහිර හමුදාවන් ඉරාකයේ සහ වෙනත් තැන්වල කුඩා, තනි තනි තර්මොබැරික් ආයුධ භාවිතා කර ඇති බව Garlasco සටහන් කරයි, නමුත් මේවා නාගරික සටන්වලදී ගුහා සහ ගොඩනැගිලි වැනි නිශ්චිත හමුදා ඉලක්ක වලට එරෙහිව යොදවා ඇත.

“TOS-1 යනු නගර සහ නගරවල පුලුල්ව පැතිරී ඇති මරණ හා විනාශයන් ඇති කිරීමට හැකියාව ඇති ප්‍රදේශීය බලපෑමක් සහිත වක්‍ර ගිනි රොකට්ටුවකි. සිවිල් වැසියන්ට හානි සිදුවීමේ සම්භාවිතාව නිසා සිවිල් වැසියන් සංකේන්ද්‍රණය වී ඇති ප්‍රදේශවල එවැනි ආයුධ කිසි විටෙක භාවිතා නොකළ යුතුය. ”ගාර්ලස්කෝ පවසයි.